ชุดทดสอบยีสต์และเชื้อราในอาหารและเครื่องดื่ม

-หลักการ
ยีสต์และเชื้อราบางชนิดทำให้อาหารบูดเสีย และทำให้เกิดโรคกับผู้บริโภคที่รับประทานอาหารที่ปนเปื้อนยีสต์และเชื้อรา กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ได้จัดทำชุดทดสอบยีสต์และเชื้อราในอาหารและเครื่องดื่ม เพื่อให้สามารถนำไปใช้ตรวจสอบการปนเปื้อนของยีสต์และราในอาหารและเครื่องดื่ม โดยใช้แผ่นทดสอบยีสต์ รา 3M Pertrifilm TM Yeast and Mold Count Plates
-ประโยชน์ของชุดทดสอบใช้ตรวจว่าอาหารและเครื่องดื่มมีการปนเปื้อนของยีสต์และเชื้อราเกินมาตรฐานหรือไม
่-จำนวนตัวอย่างที่ตรวจได้/ชุด
ชุดตรวจ ชนิด ตรวจได้ 5 ตัวอย่าง อายุการใช้งานนับจากวันที่ผลิต 2 เดือน

อุปกรณ์
1. แผ่นทดสอบยีสต์และเชื้อรา ( 3M Petrifilm )             5  แผ่น
2. น้ำยา 1 และ น้ำยา 2 อย่างละ                                    5  ขวด
3. ถุงพลาสติกปราศจากเชื้อ                                         5  ใบ
4. หลอดฉีดยาปราศจากเชื้อ                                         10  อัน
5. สำลีชุบแอลกอฮอล์                                                 1  ซอง
6. พลาสติกสำหรับกระจายตัวอย่าง                              1  แผ่น
7. น้ำยาฆ่าเชื้อ                                                             1  ขวด 
8. คู่มือชุดทดสอบ                                                       1  ชุด

อุปกรณ์ประกอบที่ต้องจัดหาเอง
1. ช้อนโต๊ะ (ด้ามยาว)
2. กรรไกร
3. ไฟแช็ก หรือตะเกียงแก๊ส
4. เครื่องชั่งชนิดอ่านได้ละเอียดเป็นกรัม (ถ้ามี)

ชนิดของตัวอย่างและการทดสอบ
1. อาหาร : อาหารทุกชนิดให้ปฏิบัติตามขั้นตอนการทดสอบทุกข้อ ยกเว้นข้อ 2 (สำหรับ ข้อ 5,และข้อ 7 ให้
    ปฏิบัติตามชนิดของตัวอย่าง
2. เครื่องดื่มชนิดน้ำ : ให้ปฏิบัติตามขั้นตอนการทดสอบ ข้อ 1,2 และข้ามไปทำข้อ 10,11,12
3. เครื่องดื่มชนิดแห้ง :
          เครื่องดื่มที่มี ลักษณะเป็นชิ้นส่วนของพืชชนิดแห้ง เช่น ใบ ก้าน ดอก
          เครื่องดื่มที่มี ลักษณะเป็นผงบดละเอียด หรือเป็นเกร็ดเล็กๆ
          ให้ปฏิบัติตามขั้นตอนการทดสอบข้อ 1,3,4,5,6,7 แล้วข้ามไปทำ ข้อ 10,11,12, (สำหรับข้อ และข้อ 7
          ให้ปฏิบัติตามชนิดของตัวอย่าง)

ขั้นตอนการทดสอบ ชุดทดสอบยีสต์และเชื้อราในอาหารและเครื่องดื่ม

1. ผู้ตรวจสอบใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดมือทั้ง 2 ข้าง และภาชนะบรรจุอาหารบริเวณที่ต้องการเปิดภาชนะ
2. ถ้าเป็นเครื่องดื่มชนิดน้ำให้เขย่าขวดแรงๆ อย่างน้อย 25 ครั้ง ใช้หลอดฉีดยาดูดตัวอย่างจำนวน 1 ซี.ซี     ระวังอย่าให้ปลายหลอดฉีดยาสัมผัสกับสิ่งใด ก่อนดูดตัวอย่าง
3. ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดกรรไกรตรงส่วนที่ใช้ตัด แล้วใช้ไฟแช็ก หรือใช้ตะเกียงแก๊สลนกรรไกร ถือทิ้ง     ไว้ให้เย็นสักครู่ แล้วตัดภาชนะบรรจุ และตัดชิ้นอาหารที่มีขนาดใหญ่ให้เป็นชิ้นเล็กๆ ถ้าชิ้นอาหารมีขนาด     เล็กไม่ต้องตัด (อย่าวางกรรไกรบนพื้น ก่อนใช้ตัดภาชนะหรืออาหาร)
4. ใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์เช็ดช้อน ยกเว้นบริเวณมือจับ แล้วใช้ไฟแช็กหรือตะเกียงแก๊สลนช้อน ตรงส่วนที่ใช้ตักอาหาร แล้วถือช้อนทิ้งไว้ให้เย็นสักครู่ (อย่าวางช้อนบนพื้นก่อนใช้ตักอาหาร)
5. การเตรียมตัวอย่าง : ให้ปฎิบัติตามชนิดของตัวอย่าง 5.1 อาหาร : ชั่งอาหาร 10 กรัม หรือตักอาการปริมาณ 1 ช้อน (ไม่พูน) ใส่ใยถุงพลาสติกปราศจากเชื้อ 5.2 เครื่องดื่มชนิดแห้ง ที่มีลักษณะที่เป็นชิ้นส่วนของพืชอบแห้ง : ชั่งเครื่องดื่ม 10 กรัม หรือตักเครื่อง         ดื่ม 4 ช้อน ใส่ในถุงพลาสติกปราศจากเชื้อ 5.3 เครื่องดื่มชนิดแห้งที่มีลักษณะเป็นผงละเอียดหรือเป็นเกร็ด : ชั่งเครื่องดืม 10 กรัมหรือตักเครื่องดื่ม 1 ช้อนพูน ใส่ในถุงพลาสติกปราศจากเชื้อ
6. เทน้ำยา 1 จำนวน 1 ขวด ลงถุงในพลาสติก ปิดปากถุงให้สนิท แล้วเขย่าถุงแรงๆ อย่างน้อย 25 ครั้ง
7. ให้ปฎิบัติตามชนิดตัวอย่าง     - ถ้าเป็นอาหาร ใช้หลอดฉีดยาดูดน้ำจากถุง 0.2 ซีซี (0.2 ml)     - ถ้าเป็นเครื่องดื่มชนิดแห้ง ใช้หลอดฉีดยา ดูดน้ำจากถุง 1 ซีซี (1 ml)
8. ฉีดน้ำลงไปในขวดน้ำยา 2 จนหมด ปิดฝาให้สนิท แล้วเขย่าแรงๆ อย่างน้อย 25 ครั้ง
9. ใช้หลอดฉีดยาอันใหม่ดูดน้ำจากขวดในข้อ 8 จำนวน 1 ซีซี (1 ml)
10.ค่อยๆเปิดแผ่นทดสอบยีสต์ราออก แล้วฉีดน้ำออกจากหลอดฉีดยาจนหมด บริเวณกึ่งกลางแผ่นทดสอบ    แล้วปิดแผ่นกระดาษทดสอบอย่างช้าๆ ระวังอย่าให้เกิดฟองอากาศ
11. วางแผ่นพลาสติกสำหรับกระจายตัวอย่าง ลงบนแผ่นทดสอบ แล้วใช้นิ้วค่อยๆ กดบริเวณตรงกลาง       ให้ตัวอย่างกระจายอย่างช้าๆ แต่อย่าให้เกินขอบวงกลมของพลาสติก
12. เก็บกระทดสอบในที่มืดและเย็น ซึ่งมีอุณภูมิประมาณ 20-32 ºCหรือเก็บในห้องปรับอากา ศ แล้วตรวจดูผลการทดสอบ
การอ่านผลการทดสอบ
- เชื้อยีสต์ มีลักษณะเป็นจุดสีเขียวขนาดเล็ก ถ้ามีให้นับจำนวน แล้วประเมินผลตามตาราง   - เชื้อรามีขนาดใหญ่กว่ายีสต์ มีหลายสี มักมีสีเขียว ขอบไม่เรียบ มีลักษณะเป็นเส้นแผ่ กระจายออกจาก     จุดกลาง ถ้ามีให้นับจำนวน แล้วประเมินผลตามตาราง
ตารางประเมินผล
เกณฑ์การตัดสิน    1. อาหาร : ยีสต์ / กรัม ต้องน้อยกว่า 10,000 ตามเกณฑ์คุณภาพของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์                   เชื้อรา / กรัม ต้องน้อยกว่า 500 ตามเกณฑ์คุณภาพของกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์    2. เครื่องดื่มในภาชนะบรรจุปิดาสนิท : ต้องไม่พบ ยีสต์และเชื้อรา ตามมาตรฐานของกระทรวง        สาธารณสุข ฉบับที่ 214 พ.ศ. 2543 การเก็บรักษา / อายุการใช้งาน     - อายุการใช้งาน 2 เดือน ดูวันหมดอายุบนกล่อง     - แผ่นทดสอบ ยีสต์รา 3 M Perifilm เก็บไว้ที่อุณภูมิห้อง ส่วนถุงพลาสติกปราศจากเชื้อ และ       ขวดน้ำยา 1,2 เก็บไว้ในตู้เย็น     - ปิดถุงสำลีแอลกอฮอล์ให้สนิทตลอดเวลา เพื่อป้องกันแอลกอฮอล์ระเหย ข้อควรระวัง     - เก็บชุดทดสอบไว้ห่างมือเด็ก     - น้ำยาฆ่าเชื้อมีฤทธิ์ทำให้ผิวหนังระคายเคือง ถ้าเปื้อนมือให้รีบล้างด้วยน้ำ และระวังอย่าให้เข้าตา     - ระวังการใช้ไฟแช็กหรือตะเกียงแก๊ส และอย่าจุดไฟใกล้สำลี การปฎิบัติเมื่อทดสอบเสร็จแล้ว เมื่ออ่านผลสำเร็จแล้ว ใส่แผ่นทดสอบยีสต์,รา ที่ใช้แล้วในถุงพลาสติก เทน้ำยาฆ่าเชื้อลงในถุง รัดปาก ถุงด้วยหนังยาง เมื่อใช้แผ่นทดสอบหมดแล้วให้ทิ้งถุง   หมายเหตุ วิธีทดสอบเป็นข้อมูลเบื้องต้นเท่านั้น ผู้ใช้งานควรอ่านรายละเอียดคู่มือการใช้ชุดทดสอบ ที่แนบไปพร้อมกับชุดทดสอบอีกครั้ง